W obliczu wzrostu minimalnego wynagrodzenia w roku 2024 pracodawcy stanęli przed wyzwaniem związanym z wyższymi kosztami zatrudnienia pracowników, także niepełnosprawnych. Wyższa płaca minimalna wywołała istotny wzrost całkowitych wydatków na utrzymanie pracowników w firmach. Przedsiębiorcy, którzy zatrudniają osoby z niepełnosprawnością, odczuwają szczególnie mocno te zmiany. Rozbieżność między finansowym wsparciem z PFRON a rzeczywistymi kosztami ponoszonymi przez pracodawców jest coraz większa. W tej sytuacji oczekiwałeś zapewne i Ty pozytywnej odpowiedzi na pytanie o wzrost dofinansowania PFRON do wynagrodzeń.
Widzimy na co dzień, że niepewność wśród przedsiębiorców rośnie. Podobnie reagują osoby z niepełnosprawnością pracujące i poszukujący pracy. Czy możliwe będzie utrzymanie stabilnego zatrudnienia osób z niepełnosprawnością przy obecnym poziomie wsparcia finansowego? O ile dofinansowania wzrosną i jaki będzie tego wpływ na rynek pracy osób niepełnosprawnych?
Szerszą perspektywę oraz odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w naszym szczegółowym artykule.
Dofinansowania wynagrodzeń pracowników z niepełnosprawnością 2024
Wysokość dofinansowania wynagrodzeń przez PFRON jest zależna od orzeczenia stopnia niepełnosprawności pracownika. W roku 2024 przedstawia się następująco. Dofinansowanie, które otrzymujesz:
- Na pracowników z lekkim stopniem niepełnosprawności wynosi 500 zł.
- W przypadku umiarkowanego stopnia niepełnosprawności kwota dofinansowania to 1350 zł.
- Przy znacznym stopniu niepełnosprawności wynosi 2400 zł.
Jeśli Twój pracownik jest osobą z określonym schorzeniem specjalnym (z symbolem 01-U, 02-P, 04-O, 06-E, 12-C), kwoty dofinansowania są wyższe:
- Dla lekkiego stopnia niepełnosprawności dofinansowanie wzrasta o 600 zł, co daje łącznie 1100 zł.
- W przypadku umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, dofinansowanie wzrasta o 900 zł, co daje łącznie 2250 zł.
- Dla znacznego stopnia niepełnosprawności, dofinansowanie wzrasta o 1200 zł, co daje łącznie 3600 zł.
Proporcja między dofinansowaniem a płacą minimalną została drastycznie zachwiana. Te kwoty zostały ustalone w momencie, gdy minimalne wynagrodzenie wynosiło 3490 zł w pierwszym półroczu i 3600 zł w drugim półroczu 2023 roku. Obecnie musimy je odnosić do minimalnej płacy na poziomie 4242 zł oraz 4300 zł.
Płaca minimalna 2024
W 2024 roku doświadczyłeś podwójnego wzrostu minimalnego wynagrodzenia. W pierwszej połowie roku, od stycznia do lipca, minimalna pensja pracowników wynosi 4242 zł. Natomiast począwszy od lipca, minimalne wynagrodzenie wzrosło do 4300 złotych brutto.
Warto podkreślić, że faktyczne koszty ponoszone przez pracodawców na zatrudnienie pracowników są znacznie wyższe. Jak to skorelować z wysokością dofinansowania PFRON do wynagrodzeń 2023?
Waloryzacja dofinansowania wynagrodzeń w 2024 roku
Na początku 2024 roku pracodawcy otrzymali informacje, które nie napawały optymizmem odnośnie waloryzacji dofinansowania wynagrodzeń. Łukasz Krasoń, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny Pracy i Polityki Społecznej, przekazał, że nie są prowadzone żadne prace legislacyjne mające na celu zwiększenie dofinansowania wynagrodzeń pracowników z niepełnosprawnością.
Pracodawcy byli rozczarowani tym stanowiskiem. Jednak Krasoń wyjaśnił, że dofinansowania od PFRON-u nie są rekompensatą kosztów płacowych, które podnosisz jako pracodawca pracowników z orzeczeniem, lecz jedynie bodźcem zachęcającym do zatrudniania osób niepełnosprawnych. Z tego powodu nie widzi uzasadnienia dla łączenia wzrostu minimalnego wynagrodzenia ze wzrostem dofinansowania z PFRON.
W efekcie zarówno pracodawcy, jak i pracownicy z niepełnosprawnością zaczęli obawiać się, czy ich firmy będą w stanie sprostać dodatkowym obciążeniom wynikającym z wyższych kosztów wynagrodzeń. Mimo zapowiedzi MRPiPS o projekcie nowelizacji ustawy o zatrudnieniu niepełnosprawnych i wzroście dofinansowania PFRON do wynagrodzeń nadal istnieje obawa, że może dojść do ograniczenia zatrudnienia osób niepełnosprawnych w obliczu braku proporcjonalnego odniesienia płacy minimalnej do dofinansowania.
Jaka będzie kwota dofinansowania do wynagrodzeń od lipca 2024 roku?
W projekcie zmiany ustawy o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z 1 sierpnia 2024 roku możesz przeczytać i jak wzrastają stawki dofinansowań do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych. Najkrócej rzecz ujmując, dostaniesz dofinansowanie podstawowe w kwocie:
- 575 zł przy zatrudnieniu osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności,
- 1550 zł przy zatrudnieniu osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności,
- 2760 zł przy zatrudnieniu osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności.
Zwiększone dofinansowanie związane ze schorzeniem specjalnym u pracownika sprawi, że łącznie otrzymasz:
- 1265 zł, jeśli pracownik posiada lekki stopień niepełnosprawności i schorzenie specjalne,
- 2585 zł, jeśli pracownik posiada umiarkowany stopień niepełnosprawności i schorzenie specjalne,
- 4140 zł jeśli pracownik posiada znaczny stopień niepełnosprawności i schorzenie specjalne.
Jak ubiegać się o podwyższone dofinansowanie PFRON?
W związku z tym, że zmiana nie weszła jeszcze w życie możesz ubiegać się co miesiąc aż do chwili opublikowania w Dzienniku Ustaw nowelizacji ustawy o obowiązujące od początku roku kwoty dofinansowania do wynagrodzeń. Dopiero z chwilą przejścia całego procesu legislacyjnego będziesz mógł złożyć wnioski korygujące za minione okresy od lipca 2024 r.
Zatrudnienie niepełnosprawnych pracowników a brak systemowej waloryzacji dofinansowań wynagrodzenia
Patrząc z perspektywy osób niepełnosprawnych posiadających wysokie kwalifikacje i zdolności umożliwiające im pracę na równi z osobami zdrowymi, mogą czuć się one bezpieczne w związku z ryzykiem redukcji zatrudnienia. Już od jakiegoś czasu efektywnie rywalizują one na rynku pracy. Jednak dla większości pracowników z niepełnosprawnością sytuacja wygląda inaczej.
Problemy takie jak ograniczenia wynikające z niepełnosprawności, dodatkowe przywileje, częstsze absencje związane z chorobą, wolniejsze tempo pracy, niska wydajność, brak wykształcenia lub umiejętności oraz niepewność co do wpływu choroby wykonywanie obowiązków – to codzienne wyzwania, z którymi borykasz się, jako ich pracodawca.
Jeśli dofinansowanie PFRON ma być faktyczną zachętą dla firm do zatrudniania osób z orzeczeniem, musi ono odpowiadać na zmieniające się warunki rynkowe. W przeciwnym razie ta forma wsparcia przestanie być atrakcyjna dla pracodawców.
Niestety, brak w systemowego wzrostu dofinansowania PFRON, powiązanego z minimalnym wynagrodzeniem w obliczu rosnących kosztów zatrudnienia może prowadzić do spadku wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
Postulaty pracodawców zatrudniających pracowników niepełnosprawnych
Pracodawcy na otwartym rynku pracy podkreślają, że stabilne i przewidywalne przepisy są kluczowe dla realizacji długoterminowych celów i zobowiązań przedsiębiorstw. W szczególności, firmy skłonne do zatrudniania osób z niepełnosprawnością oczekują ustawowych regulacji, które zagwarantują wzrost dofinansowania wynagrodzeń z PFRON proporcjonalny do wzrostu minimalnego wynagrodzenia. Taka polityka miałaby stanowić zachętę do stabilnego zatrudniania osób niepełnosprawnych.
Trzeba zauważyć, że grupa pracowników z orzeczeniem jest różnorodna. Obok wykwalifikowanych specjalistów, którzy skutecznie konkurują na rynku pracy, istnieją również osoby bez zawodowych kompetencji, z istotnie ograniczonymi możliwościami intelektualnymi, fizycznymi czy psychicznymi. Jesteśmy świadomi, że te osoby nie są w stanie pracować wystarczająco efektywnie, aby ich zatrudnienie było opłacalne dla pracodawców. Zatrudnienie takich pracowników wiąże się dla firm z dodatkowymi obciążeniami, a brak adekwatnego dofinansowania może prowadzić do zniechęcenia pracodawców do podejmowania działań na rzecz inkluzywności w miejscu pracy.
Wzrost dofinansowania PFRON do wynagrodzeń niepełnosprawnych w 2024 roku
W odpowiedzi na interpelację poselską Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Łukasz Krasoń, poinformował, że w 2024 roku rząd nie planuje zwiększenia dofinansowania PFRON do wynagrodzeń osób z niepełnosprawnościami. W związku z tym pracodawcy wyrażali zaniepokojenie, sugerując, że poziom zatrudnienia niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy może znacząco spaść.
Po licznych naciskach strona rządowa ugięła się i zapowiedziała, że przygotowuje projekt zmiany ustawy o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, w szczególności dotyczący stawek dofinansowania wynagrodzenia z PFRON. Będzie można otrzymać wstecz od lipca 2024 roku zwaloryzowane dofinansowanie, przedkładając wnioski korygujące z chwilą opublikowania nowelizacji w Dzienniku Ustaw. Przewidziano wzrost dofinansowania podstawowego oraz kwoty zwiększenia z tytułu schorzenia specjalnego.
Chcemy jednak podkreślić, że gdy koszty związane z zatrudnieniem osób z orzeczeniem przewyższają generowane przez nie zyski, to sens ich zatrudnienia staje się kwestią dyskusyjną. Brak odpowiedniego wsparcia finansowego w postaci adekwatnego i stałej waloryzacji dofinansowania wynagrodzeń skłania pracodawców do rezygnacji z zatrudniania osób niepełnosprawnych. Można się więc nadal obawiać, że w takich warunkach dojdzie nie tylko do braku nowych miejsc pracy dla tej grupy społecznej, ale również do redukcji ich obecnych miejsc pracy w firmach.
