PFRON dofinansowanie do samochodu dla osób niepełnosprawnych

We wrześniu 2022 ukazała się pierwsza informacja wskazująca, że pojawi się szansa, aby uzyskać z PFRON dofinansowanie do samochodu dla niepełnosprawnych. Informacja poruszyła środowisko osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, które nie są zdolne samodzielnie się z niego przesiąść do auta. Program ruszył 1 marca 2023 roku. Miał objąć też lata 2024 i 2025. Taką informację podał, Tomasz Maruszewski, z-ca prezesa PFRON-u. Na konferencji powiedział, że zakończy się wraz z wyczerpaniem środków dedykowanych dla Programu. Dofinansowanie miało objąć zakup minimum 1000 aut do roku 2025. Od 31 marca 2023 roku wiadomo, że dofinansowania obejmą zdecydowanie większą ilość aut. Natomiast w lipcu 2023 roku PFRON poinformował, że program będzie realizowany bezterminowo w kolejnych latach.

W artykule zawarte są odpowiedzi na pytania dotyczące Programu: jakie są przewidywane kwoty dofinansowania do samochodu? Podpowiemy, kto skorzysta z dotacji oraz udzielimy wskazówek, jak i kiedy składać wnioski.

Dla kogo dofinansowanie na samochód dla niepełnosprawnego?

PFRON dofinansowanie do samochodu dedykuje konkretnej grupie niepełnosprawnych. Wsparcie finansowe jest przeznaczone do zakupu nowego lub używanego auta. Samochód trzeba, aby był dostosowany do potrzeb kierowcy lub pasażera poruszających się na wózkach. W aucie osoba niepełnosprawna powinna mieć możliwość zajęcia miejsca bez przesiadania się z wózka. Sytuacja ta dotyczy niepełnosprawnych kierowców oraz pasażerów.

Warunek przyznania dotacji — osoba musi się posługiwać orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Z programu niestety wykluczono osoby niepełnosprawne o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

Program samochodowy — dofinansowanie 2023-2025

O programie poinformowano na konferencji prasowej, 26 września w Warszawie w siedzibie PFRON. Wcześniej, mówił o tym Paweł Wdówik — Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych. Informował o rekordowej kwocie 250 milionów złotych, które będą skierowane na dofinansowania. Wskazał, iż samochody będą finansowane w ramach programu: „Mobilność osób z niepełnosprawnością”. Dofinansowanie aut indywidualnych jest częścią dużego projektu: „Samodzielność-Aktywność-Mobilność”.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – Paweł Wdówik – uzasadniał wysokie kwoty dofinansowania potrzebami zachowania wysokiego standardu aut i kosztami ich dostosowania. Osoba na wózku nie może być przewożona w mniejszych tańszych autach. Samochody wg. Pawła Wdówika powinny stworzyć odpowiednie warunki podróży osobom z najcięższymi niepełnosprawnościami.

Na przestrzeni ostatnich miesięcy zmieniły się warunki programu m.in. odnośnie jego trwania, kwot przeznaczonych na program, systemu punktacji oraz czasu naboru wniosków.

Na jakie samochody można dostać dofinansowanie z PFRON?

W założeniach Program S-A-M przewiduje likwidację barier transportowych. Likwidacja ta ma dotyczyć osób z niepełnosprawnością ruchową, które do tej pory były skazane do egzystowania w obrębie własnego domu. Do transportu potrzebowały specjalistycznych usług, co w wielu miejscach było niemożliwe. Osoby te w transporcie są zdane na siłę opiekunów. Program w założeniu ma zastąpić wcześniej funkcjonujący program „Sprawny dojazd”. Z tym że dofinansowanie zakupu samochodu mają otrzymać niepełnosprawni z uszkodzeniem narządu ruchu w takim stopniu, który uniemożliwia samodzielne przesiadanie się z jakiegokolwiek wózka do samochodu na fotel.

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej oraz z Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych w fazie realizacji projektu wyszło z założenia, że dotacja musi pozwolić zakup specjalistycznego samochodu z nowoczesnymi rozwiązaniami technicznymi. To stało się priorytetem. Dla większości osób z niepełnosprawnościami zakup specjalistycznego samochodu, który spełnia warunki do przewozu osoby na wózku, głęboko uszkodzonej, przekracza możliwości finansowe tych osób i ich rodzin

Czy będzie program samochodowy dla osób niepełnosprawnych umiarkowanym stopniem?

Równolegle toczyły się prace nad pozostałymi modułami projektu S-A-M. Omawiany program samochodowy zakłada dotacje nie tylko dla osób niepełnosprawnych, indywidualnych. Aby niepełnosprawni mogli sprawnie funkcjonować w sferze transportu, musi być on przyjazny. Przewidziano więc program dofinansowania ze środków PFRON publicznych instytucji zajmujących się transportem niepełnosprawnych.

Jednostki posiadające komunikację dla niepełnosprawnych także mogą ubiegać się o wsparcie do zakupu odpowiedniego taboru.

Osób narażonych na bariery w transporcie jest wiele więcej. Z jednej strony widzimy potrzebę aktywności zawodowej niepełnosprawnych. Społeczeństwo chce ich włączyć do aktywnego. Z drugiej strony nadal mamy ogromne braki w dostosowanym transporcie publicznym. To sprzyja wykluczeniu osób z niepełnosprawnością z życia publicznego. Istnieje więc konieczność zmian w polityce społecznej.

Realizacja obu modułów przybliży niepełnosprawnych do normalności w zakresie transportu. Wsparcie indywidualne dla osób z poważną dysfunkcją narządu ruchu oraz wsparcie transportu publicznego dla pozostałych osób niepełnosprawnych to kompleksowe działania likwidujące bariery w transporcie.

Trzeba wspomnieć, iż program „Aktywny Samorząd” dla osób indywidualnych działa nadal. Tą drogą niepełnosprawni mogą ubiegać się o wsparcie w utrzymaniu sprawności technicznej oraz montażu oprzyrządowania do posiadanego samochodu. Także w tym programie można wnioskować o dofinansowanie do prawa jazdy, do zakupu skutera inwalidzkiego lub wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym. Program ten nie zaspokoił dotychczas potrzeb niepełnosprawnych w wystarczającym stopniu. Stąd też zrodził się pomysł na projekt samochodowy realizowany przez PFRON i wsparty przez MRiPS dotyczący transportu zbiorowego.

Założenia Programu „Mobilność osób z niepełnosprawnością”

Program samochodowy dedykowany jest osobom niepełnosprawnym, którzy zupełnie nie mogą sami się przesiąść ze swojego wózka do samochodu. Dofinansowanie zakupu samochodu osobowego mogą otrzymać 2 odrębne kategorie niepełnosprawnych. Pierwszy segment dotyczy zakupu auta dla niepełnosprawnego kierowcy. Drugi segment dotyczy dopłat dla niepełnosprawnego pasażera. Po negocjacjach dofinansowanie ma też być dostępne dla dzieci niepełnosprawnych, jeśli wymagają przejazdu na wózku inwalidzkim.

W ramach programu S-A-M można kupić auto nowe lub używane. Auto używane nie może być starsze niż 6 lat. Beneficjenci mogą kupić samochód w dowolnej firmie prowadzącej działalność na terenie całej UE. W przypadku kupna samochodu używanego sprzedawca ma udzielić minimum rocznej gwarancji.

Program realizowany jest przez wojewódzkie oddziały PFRON. Realizacja programu miała przebiegać w latach: 2023, 2024 i 2025. Po kolejnych decyzjach zakłada się, że program będzie realizowany bezterminowo w kolejnych latach.

PFRON dofinansowanie do samochodu dla niepełnosprawnych — nowe kryteria punktowe

Od 2 tury naboru wniosków obowiązują kryteria punktowe dla osób uprawnionych do otrzymania dofinansowania do samochodu. Kryteria te pozwolą na przyznanie dotacji osobom znajdującym się wyżej na liście rankingowej. Można otrzymać:

• 1 punkt, gdy niepełnosprawny ma poniżej 65 lat życia,
• 1 punkt gdzie dziecko ma powyżej 4 lat życia,
• 1 punkt, gdy w jednym domu są 2 osoby niepełnosprawne spełniające wymogi programu, a samochód będzie przystosowany do wspólnego podróżowania,
• 1 punkt, gdy osoba ma więcej niż 65 lat, ale jest aktywna zawodowo.

Wniosek o dofinansowanie PFRON do samochodu

Chętni, którzy chcą ubiegać się o dofinansowanie do zakupu samochodu ze środków PFRON muszą złożyć specjalny wniosek. Nabór wniosków rozpoczął się 1 marca 2023 roku. W tym celu został przygotowany technicznie elektroniczny system wsparcia – SOW. Służy on do naboru wniosków drogą elektroniczną.

Terminy naboru wniosków

Pierwotnie przewidywane były 4 tury naboru wniosków:

1. 1 marca – 31 marca 2023,
2. 30 czerwca – 31 lipca 2023,
3. 29 września – 31 października 2023,
4. 29 marca – 30 kwietnia 2024.

Uchwała Rady Nadzorczej PFRON-u podjęta 30 marca 2023 roku zmieniła kolejne tury naboru wniosków. Aktualnie wnioski będzie można składać od godziny 10:00 pierwszego dnia naboru:

• tura II: 01.08.-31.08.2023 r.
• tura III: 29.02.-30.03.2024 r.
• tura IV: 31.07.-31.08.2024 r.

Wnioski o dofinansowanie zakupu samochodu z PFRON-u będą przyjmowane bezterminowo. W każdej turze dofinansowanie jest przyznawane do wyczerpania założonego budżetu dla danego oddziału PFRON. Wnioski, które będą rozpatrzone negatywnie we wcześniejszej turze, będą mogły być ponownie złożone w kolejnym naborze.

System SOW – składanie wniosków

Wnioski w ramach programu o dofinansowanie samochodu składa się drogą elektroniczną. Służy do tego system SOW. Aby podpisać wniosek trzeba mieć profil zaufany lub być posiadaczem podpisu kwalifikowanego. Wnioski nieprawidłowo wypełnione nie mogą być przyjęte przez system. Potwierdzenie złożenia wniosku jest dostarczane przez system adres mailowy wnioskodawcy.

Formularze wniosku – informacje i oświadczenia zawierają:

1. Rodzaj dofinansowania: samochodu dla kierowcy lub samochodu osobowego dla pasażera o znacznym stopniu niepełnosprawności w zakresie dysfunkcji narządu ruchu.
2. Przewidywaną kwotę zakupu samochodu.
3. Kopię elektroniczną orzeczenia o stopniu znacznym.
4. Oświadczenia składającego wniosek lub jego opiekuna, że porusza się tylko na wózku inwalidzkim i nie może przesiąść się z wózka na fotel w aucie.
5. Niepełnosprawny kierowca składa kopię ważnego prawa jazdy kategorii B.
6. Oświadczenia, o niezbyciu dofinansowanego samochodu przez, co najmniej 60 miesięcy oraz o używaniu auta zgodnie z celami Programu.

Rozpatrzenie wniosku i zawarcie umowy z PFRON

Decyzje o rozpatrzeniu wniosku planowano, że będą wysłane drogą mailową w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów. Po zmianie uchwały Rady Nadzorczej PFRON termin ten wydłużono do 45 dni. Pozytywne decyzje będą zawierały umowę z PFRON na dofinansowanie do podpisu. Umowę można będzie podpisać i złożyć w oddziale PFRON samodzielnie lub podpisać elektronicznie przez profil zaufany, lub podpisem kwalifikowanym.

Ile wyniesie dofinansowanie do samochodu PFRON dla niepełnosprawnych?

Wysokość dofinansowania w zakupie własnego samochodu jest zależna od ceny wybranego samochodu. Im wyższa cena auta, tym niższy poziom dofinansowania.

Poziom dotacji dla kolejnych progów cenowych dostosowanych aut dla kierowców z niepełnosprawnościami:

• 80% dopłaty do bazowej kwoty zakupu 150.000,00 zł,
• 50% dopłaty dla nadwyżki kwoty bazowej, jeśli koszt zakupu wyniesie od 150.000,00 zł do 250.000,00 zł,
• 30% dopłaty dla nadwyżki kwoty bazowej, jeśli cena auta wyniesie od 250.000,00 zł do 300.000,00 zł,
• 0% dopłaty dla nadwyżki kwoty bazowej powyżej 300.000,00 zł.

Progi cenowe aut dostosowanych do potrzeb pasażerów niepełnosprawnych:

• 85% dopłaty do bazowej kwoty 130.000,00 zł,
• 50% dopłaty dla nadwyżki kwoty bazowej, jeśli cena auta wyniesie od 130.000,00 zł do 200.000,00 zł,
• 30% dopłaty dla nadwyżki kwoty bazowej, jeśli cena wyniesie od 200.000,00 zł do 230.000,00 zł,
• 0% dopłaty dla nadwyżki kwoty bazowej powyżej 230.000,00 zł.

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych — bezzwrotna dotacja — szczegóły

Za program samochodowy odpowiedzialne będą oddziały Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Szczegóły dotyczące programu S-A-M zamieszczone są stronie Funduszu w zakładce „PFRON dofinansowanie do samochodu”. Nabór wniosków odbywa się przez SOW — elektroniczny system wnioskowania.