Na jakie choroby można dostać orzeczenie o niepełnosprawności

Orzeczenie o niepełnosprawności jest formalnym dokumentem. Na jego podstawie, osoba posiadająca jakikolwiek schorzenie utrudniające jej funkcjonowanie, zostaje uznana za niepełnosprawną. Nie każda choroba lub zaburzenie stanowi podstawę do uznania kogoś za osobę niepełnosprawną i wydania orzeczenia o niepełnosprawności. W tym artykule opiszemy na jakie choroby można dostać orzeczenie o niepełnosprawności.

Często osoby chore przewlekle mają problem, czy ich schorzenie i stan zdrowia już uprawniają do ubiegania się o orzeczenie? Czy lekarz uzna chorobę i jej konsekwencje, jako podstawę do zaklasyfikowania chorego do grona osób niepełnosprawnych?
Istnieje w tym względzie wiele mitów i błędnych przekonań. Ludzie mylą orzecznictwo ZUS do spraw rentowych, z orzecznictwem Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności.

W artykule spróbujemy rozwiać wątpliwości. Zajmiemy się odpowiedzią na pytanie: czym jest niepełnosprawność oraz na jakie choroby można dostać orzeczenie o niepełnosprawności? Podpowiemy, gdzie należy złożyć wniosek, by otrzymać dokument. Wyjaśnimy, co oznaczają symbole w orzeczeniu oraz wskażemy na, co być przygotowanym składając wniosek.

Orzeczenie niepełnosprawności a naruszenie sprawności organizmu

Nie wystarczy „tylko” chorować, aby uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności. Nawet choroba przewlekła, mimo, że narzuca ograniczenia, przymus zażywania leków, itp., nie zawsze uprawnia, do uzyskania dokumentu.

Kiedy chorujemy przewlekle i choroba utrudnia nam normalne funkcjonowanie w codzienności czy wypełnianie ról społecznych. Gdy przyczynia się do naszej niezdolności do pracy. Dopiero wtedy możemy spodziewać się, że będziemy kwalifikować się do orzeczenia.

Czym jest niepełnosprawność i kiedy powinniśmy ubiegać się o orzeczenie

Wg. ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, o niepełnosprawności można mówić, gdy wystąpi trwała lub okresowa niezdolność wypełnienia ról społecznych. Musi to wiązać się z naruszeniem sprawności organizmu trwale lub długotrwale. Ponadto ograniczenia winny powodować niezdolność do pracy w normalnych warunkach. Wymuszać zatrudnienie w warunkach pracy chronionej. Oznacza to, że sama choroba nie jest i nie może być podstawą, by uznać kogoś za osobę niepełnosprawną.

Kiedy zatem powinniśmy zacząć starania o orzeczenie o niepełnosprawności? Zapewne odpowiednim czasem będzie chwila, gdy do codziennego funkcjonowania będą konieczne nam dodatkowe przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze, urządzenia i sprzęty rehabilitacyjne. To dosyć oczywista przesłanka, gdy potrzebujemy kompensować utracone funkcje i możliwości.

Kolejnym oczywistym uzasadnieniem jest konieczność pomocy innych osób w podstawowych czynnościach lub konieczność stałej lub długotrwałej opieki. Podobnie, gdy jesteśmy niezdolni do samodzielnej egzystencji i funkcjonowania. Gdy do pełnienia ról społecznych konieczny jest nam drugi człowiek, nie powinniśmy mieć wątpliwości, że uzyskamy orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.

Trochę trudnej samodzielnie ocenić na ile efektywnie możemy wypełniać role społeczne. W tym aspekcie powinniśmy brać pod uwagę nasze zmienione funkcjonowanie życiowe w obszarze fizycznym, psychicznym i społecznym.

Jeśli zaś nasza choroba utrudnia nam wykonywanie pracy. Konieczne jest nam dostosowanie stanowiska pracy do potrzeb wynikających z konsekwencji schorzenia. Potrzebujemy zatrudnienia w zakładzie pracy chronionej. Wtedy to, orzeczenie będzie dokumentem koniecznym, byśmy mogli pełnić rolę pracownika i bez wątpliwości powinniśmy o nie wystąpić.

Na jakie choroby można dostać orzeczenie o niepełnosprawności

Nie określono dokładnej listy chorób, które uprawniają nas do ubiegania się o orzeczenie o niepełnosprawności. Każdy człowiek oceniany jest indywidualnie. Z dużym prawdopodobieństwem możemy przyjąć, że choroby wiążące się z naruszeniem, któregoś układu, bądź narządu z grup opisanych niżej, klasyfikują pacjenta, jako niepełnosprawnego.

Symbol przyczyny niepełnosprawności na orzeczeniu

Symbol przyczyny niepełnosprawności ściśle wiąże się z posiadanymi zaburzeniami w obrębie danego układu lub narządu, a więc z konsekwencjami określonych chorób. Bywa, iż jedna choroba ma wpływ na kilka układów i powoduje odrębne niepełnosprawności.

Symbol 01-U – upośledzenia umysłowe od umiarkowanego do głębokiego. Lista chorób:

• wady wrodzone,
• genetyczne mózgu – zespół Pataua,
• kociego kwiku,
• stwardnienie guzowate,
• zespół Downa, itp.,
• w wyniku zapalenia mózgu,
• MPD.

Symbol 02-P – choroby psychiczne. Poniżej przykład, na jakie choroby można dostać orzeczenie o niepełnosprawności:

• schizofrenia,
• choroba afektywna dwubiegunowa,
• demencja,
• zaburzenia nastroju i lękowe,
• stany psychotyczne,
• zespoły otępienne.

Symbol 03-L – zaburzenia głosu, mowy i słuchu. Lista chorób do orzeczenia o niepełnosprawności:

• schorzenia utrudniające komunikację werbalną,
• utrata krtani,
• uszkodzenia strun głosowych,
• głuchota,
• niedosłyszenie z niemożnością kompetencji aparatem słuchowym.

Symbol 04-O – choroby narządu wzroku. Jaka wada wzroku kwalifikuje do orzeczenia o niepełnosprawności:

• utrata wzroku,
• niedowidzenie z niemożliwością skorygowania wzroku okularami.

Symbol 05-R – upośledzenia narządu ruchu. Przykładowe schorzenia do orzeczenia o niepełnosprawności:

• wady wrodzone i nabyte, zaburzenia pourazowe,
• wynikające ze schorzeń,
• zapalenie stawów, kręgosłupa,
• choroby nowotworowe.

Symbol 06-E – epilepsja.

• przy napadach nawracających.

Symbol 07-S – choroby układu oddechowego i krążenia. Schorzenia z powikłaniami:

• niewydolność oddechowa,
• choroba niedokrwienna serca,
• zaburzenia rytmu serca,
• nadciśnienie tętnicze wywołujące powikłania narządowe,
• miażdżyca,
• niewydolność żył głębokich,
• nowotwory płuc prowadzące do niewydolności oddechowej.

Symbol 08-T – choroby układu pokarmowego. Zaburzające pracę układu:

• przewlekłe zapalenie trzustki,
• nowotwory,
• resekcje żołądka,
• NZJ,
• zapalenie wątroby.

Symbol 09-M – choroby układu moczowo-płciowego

• niewydolność nerek,
• inne choroby nerek i pęcherza.

Symbol 10-N – choroby neurologiczne. Długa lista chorób do orzeczenia z widocznymi deficytami neurologicznymi.

• uszkodzenia nerwów,
• udary,
• guzy CUN,
• choroby zapalne mózgu.

Symbol 11-I – inne. Przykładowe schorzenia:

• endokrynologiczne,
• metaboliczne zaburzenia enzymatyczne,
• choroby układu krwiotwórczego,
• choroby odzwierzęce,
• zeszpecenia.

Symbol 12-C – całościowe zaburzenia rozwojowe

• autyzm,
• zespół Aspergera.

Jak uzyskać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności

Jeśli posiadamy choroby narządu ruchu, choroby układu krwionośnego, wydalniczego, nerwowego, problemy ze słuchem, wzrokiem, czy inne problemy zdrowotne powinniśmy zastanowić się nad uzyskaniem orzeczenia o niepełnosprawności.

Aby uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności powinniśmy podjąć kolejne kroki:

1. Uzyskać zaświadczenie o stanie zdrowia od lekarza prowadzącego.
2. Wypełnić wniosek.
3. Zebrać dokumentację medyczną.
4. Złożyć wniosek w Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności.

Zwykle lekarz orzecznik bierze pod uwagę stopień uszkodzeń wynikłych ze schorzenia. Istotnym kryterium jest zdolność osoby do samodzielnego funkcjonowania w obszarze zawodowym i społecznym.

Wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, a poziom naruszonej sprawności organizmu

Wydawanie orzeczenia o niepełnosprawności regulowane jest przez rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Stopnie niepełnosprawności stosuje się w celu wydania orzeczenia przez Komisję Orzeczniczą. Powinny odzwierciedlać one możliwości osoby do samodzielnej egzystencji, pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej konieczności pomocy w zaspokojeniu podstawowych potrzeb życiowych. Odnoszą się do stanu zdrowia osoby niepełnosprawnej. Ocena składu orzekającego skupia się na dokumentacji medycznej. Dużo istotniejsze jednak są trudności osoby w pełnieniu ról społecznych dające wskazania do zatrudnienia np. w zakładach pracy chronionej. Trudności dające podstawy do ulg i uprawnień wynikających z potrzeby kompensacji danej niepełnosprawności.

Decyzją składu orzekającego mogą w odniesieniu do konkretnej osoby zostać orzeczone kolejne stopnie niepełnosprawności: lekki stopień niepełnosprawności, umiarkowany stopień niepełnosprawności lub znaczny stopień niepełnosprawności.

Orzeczenie o niepełnosprawności może być przyznane na stałe, jeśli chory nie rokuje poprawy stanu funkcjonowania. Gdy istnieją podstawy do zmiany nie przyznaje się stopnia niepełnosprawności na stałe. Orzeczenie o niepełnosprawności wydawane jest wtedy na czas określony.

Orzeczenie o niepełnosprawności w przypadku dziecka zwykle nie określa stopnia jego niepełnosprawności. Rozwiązanie takie przyjęło się stosować w przypadku osób do 16 roku życia.

Orzeczenie może zawierać orzeczenie o niezdolności do pracy i wskazanie terapii w WTZ, pracy w ZAZ lub na rynku pracy chronionej.

Lekki stopień niepełnosprawności na orzeczeniu

Orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności możemy otrzymać, gdy jesteśmy częściowo niezdolni do pracy w porównaniu do osób zdrowych z podobnymi kwalifikacjami. Lekki stopień niepełnosprawności na orzeczeniu oznacza, że w celu pełnienia ról społecznych możliwa jest pomoc w postaci wyposażenia ortopedycznego.

Umiarkowany stopień niepełnosprawności a orzeczenie o niepełnosprawności

Kiedy otrzymamy orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oznacza to, że nie mamy zdolności do pracy w normalnych warunkach. W tej sytuacji możemy spodziewać się też orzeczenia o wskazaniach do pracy w warunkach pracy chronionej. Orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oznacza także, że potrzebujemy częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.

Znaczny stopień niepełnosprawności i orzeczenie o niepełnosprawności

Orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności otrzymują osoby, które nie są zdolne do pracy, bądź do jej wykonywania potrzebują szczególnych warunków. Mogą pracować jedynie w warunkach pracy chronionej lub na stanowiskach dostosowanych. Osoby znacznie niepełnosprawne są zazwyczaj niezdolne do samodzielnej egzystencji. Orzeczenie niezdolności do pracy nie oznacza w tym przypadku zakazu podejmowania pracy.

Niezdolność do samodzielnej egzystencji osób niepełnosprawnych dotyczy nie tylko pomocy w samoobsłudze, ale także pomocy w sprawach życia codziennego.

Orzecznictwo ZUS a orzeczenie o niepełnosprawności Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności

ZUS wydaje decyzje na podstawie odrębnych przepisów. Orzecznictwo w ZUS służy zwykle podejmowaniu decyzji w zakresie przyznania renty. Ustala stopień niezdolności do pracy. Instytucja podejmuje też decyzję, czy osoba cechuje się niezdolnością do samodzielnej egzystencji i wymaga długotrwałej opieki i pomocy.

Osoby z naruszoną sprawnością organizmu mogą wnioskować do ZUS, aby uzyskać dostęp do renty, świadczenia rehabilitacyjnego lub dodatku pielęgnacyjnego. W innym przypadku, do określenia stopnia niepełnosprawności lepiej, by orzekał Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności.

Grupy inwalidzkie są prawie tożsame ze stopniami niepełnosprawności.

• I grupa inwalidzka oznacza znaczny stopień niepełnosprawności,
• II grupa inwalidzka oznacza umiarkowany stopień niepełnosprawności,
• III grupa inwalidzka oznacza lekki stopień niepełnosprawności.

Kto decyduje o orzeczeniu o niepełnosprawności

Wydawaniem orzeczeń o stopniu niepełnosprawności zajmują się kolejne instytucje:

• Powiatowe lub Miejskie Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności.
• Wojewódzkie Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności.
• Rejonowe Sądy Pracy i Ubezpieczeń Społecznych – w sytuacji odwołań od decyzji niższych instancji.

Procedura – od złożenia wniosku, przez przyznanie stopnia niepełnosprawności, do odwołania

Podstawą uznania osoby dorosłej i do 16 roku życia jest ustalenie na ile została naruszona sprawność fizyczna, psychiczna i społeczna wnioskującego. Określa się przewidywany czas trwania zaburzeń. Zespół skupia się nad tym, czy istnieje potrzeba opieki i pomocy w realizacji potrzeb życiowych.

Procedura rozpoczyna się z chwilą złożenia wniosku. Decyzja pozytywna lub negatywna wyznacza kolejne działania i zmusza do zachowania terminów.

Wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności

Zamierzając złożyć wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności powinniśmy udać się do siedziby Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności, aby uzyskać odpowiedni druk. Nie ma jednolitego, krajowego wniosku. Powiatowe i Miejskie Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności ustalają własne formularze.

Możemy je pobrać także ze stron internetowych instytucji odpowiedniej względem miejsca zamieszkania.

Wniosek o orzeczenie o niepełnosprawności składa samodzielnie osoba chora lub opiekun ustawowy osoby zainteresowanej. Inną, rzadszą sytuacją jest złożenie wniosku przez kierownika pomocy społecznej.

Załączniki do wniosku o orzeczenie o stopniu niepełnosprawności

Wniosek musimy uzasadnić i do oceny stanu zdrowia oraz naruszenia sprawności organizmu powinniśmy dołączyć dokumentację medyczną. Spośród dokumentacji medycznej najważniejsze jest zaświadczenie lekarskie, na wskazanym druku. Trzeba pamiętać o 30-dniowej jego ważności. Dla Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności istotne są wszelkie karty informacyjne leczenia szpitalnego, ambulatoryjnego, konsultacje specjalistów, czy wyniki badań diagnostycznych.

Komisja orzekająca o stopniu niepełnosprawności

Do wydania orzeczenia konieczne jest zwołanie komisji orzekającej. Obowiązuje 30-dniowy termin powiadomienia o dacie posiedzenia Zespołu do Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności. Obecność na Komisji jest obowiązkowa. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy lekarz w zaświadczeniu wskaże, że pacjent jest niezdolny do zgłoszenia się na posiedzenie. Wtedy Komisja orzeknie zaocznie lub zorganizuje posiedzenie wyjazdowe w domu wnioskującego.

Komisja złożona ze składu orzekającego: lekarza, psychologa, pedagoga, doradcy zawodowego lub pracownika socjalnego ocenia dokumentację medyczną oraz przeprowadza badanie w zakresie naruszenia sprawności organizmu. Przynajmniej dwuosobowy zespół orzeczniczy dokonuje oceny w sferze fizycznego i psychicznego funkcjonowania osoby. W ocenie ujmuje społeczne aspekty funkcjonowania człowieka.

Odwołanie od decyzji Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności

Decyzja dotycząca stopnia niepełnosprawności powinna być wydana do 14 dni od daty badania. Gdy decyzja jest negatywna lub nie zgadzamy się z nią, możemy odwołać się od niej w okresie 2 tygodni.

Postępowanie w przypadku orzeczenia o niepełnosprawności jest dwuinstancyjne. Zatem, jeśli nie uznajemy decyzji Powiatowego Zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności odwołujemy się do Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Składamy je w Zespole Powiatowym.

Gdy brak naszej zgody dotyczy decyzji II instancji, odwołujemy się do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Odwołanie składamy przez Wojewódzki Zespół Orzeczniczy w terminie 30 dni od chwili doręczenia orzeczenia.

Składanie odwołań nie podlega opłatom. Decyzja Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych nie może być niekorzystna dla wnioskodawcy. Oznacza to, że na tym etapie nie można obniżyć stopnia niepełnosprawności przyznanego w orzeczeniu Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności.

Podsumowanie artykułu na jakie choroby można dostać orzeczenie o niepełnosprawności

Nie można jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie: na jakie choroby można dostać orzeczenie o niepełnosprawności? Istnieje nieskończona lista schorzeń, które powodują utrudnienia w życiu człowieka. Stopnie niepełnosprawności, w przypadku orzeczenia określają, poziom jego funkcjonowania w obszarze fizycznym, psychicznym i społecznym.

W przypadku osoby niepełnosprawnej orzeczenie stanowi podstawę do ulg i uprawnień. We wskazaniach do ulg, zwykle podstawowym dokumentem jest legitymacja osoby niepełnosprawnej. Kiedy więc zauważymy, że choroba sprawia nam problemy w codzienności powinniśmy skorzystać z możliwości i postarać się o orzeczenie o niepełnosprawności. Dzięki temu możemy zyskać wiele ulg i uprawnień. Orzeczenie pomaga w uzyskaniu dofinansowania do sprzętu ortopedycznego. Stanowi podstawę do starania się o pracę w warunkach szczególnych, czy w zakładzie pracy chronionej. Uprawnia do skorzystania z ulg w rozliczeniach podatkowych. Niektóre świadczenia z pomocy społecznej także związane są z posiadaniem orzeczenia o niepełnosprawności.

Powinniśmy zapamiętać, że to nie choroba jest podstawą do uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności, lecz stan funkcjonalny człowieka. Podobnie będzie się działo w przypadku orzekania o potrzebie wsparcia i pozyskaniu świadczenia wspierającego. Podstawowym wskazaniem zaś, w przypadku osoby dorosłej, jest niemożność pracy w normalnych warunkach oraz problemy w zaspokojeniu podstawowych potrzeb życiowych.